Restaurimi i Hamamit tÃ« Prizrenit

Nga: URBANmagnet - 2015-04-28

Sipas njÃ« sqarimi tÃ« QendrÃ«s Rajonale pÃ«r TrashÃ«gimi Kulturore, duke i dhÃ«nÃ« prioritet eliminimit tÃ« rrezikut mÃ« tÃ« madh qÃ« kanosej ndÃ«rtesÃ«s, pÃ«rfaqÃ«suesi i UNESCO-s, nÃ« konsultim me arkitektÃ«t e QRTK-sÃ« nÃ« Prizren, ka hartuar planin pÃ«r zbatimin e punimeve pÃ«r fazÃ«n e parÃ« duke pasur parasysh shumÃ«n e mjeteve qÃ« janÃ« nÃ« dispozicion.

Ja sqarimi i plotÃ«:

Shqarim pÃ«r opinionin nÃ« lidhje me punimet nÃ« Hamamin e Gazi Mehmed PashÃ«s

NÃ« bazÃ« tÃ« marveshjes mes QRTK (Qendra Rajonale e TrashÃ«gimisÃ« Kulturore) e Prizrenit dhe UNESCO-sÃ« tÃ« nÃ«nshkruar me 17.03.2010, QRTK e Prizrenit (contract No: 4500097131) ka hartuar projektin e restaurimit dhe rehabilitimit tÃ« hamamit tÃ« Gazi Mehmed PashÃ«s nÃ« Prizren.

Sipas paramasÃ«s pÃ«r punÃ«t restauruese nevojiten rreth 670.190.00 Euro.

Nga konferenca e donatorÃ«ve pÃ«r KosovÃ«n tÃ« mbajtur nÃ« vitin 2005, Qeveria e TurqisÃ« ka ndarÃ« njÃ« shumÃ« tÃ« caktuar tÃ« mjeteve pÃ«r restaurimin e monumenteve nÃ« KosovÃ«, e nga ajo shumÃ« Ã«shtÃ« paraparÃ« qÃ« njÃ« sasi tÃ« investohet nÃ« hamamin e Prizrenit.

Tenderimi dhe pÃ«rzgjedhja e punÃ«kryesit Ã«shtÃ« bÃ«rÃ« nga ana e UNESCO-sÃ« me Ã§rast Ã«shtÃ« kontraktuar kompania ndÃ«rtimore NN "El-Com" nga Prizreni pÃ«r shumÃ«n rreth 214.000.00 DollarÃ« Amerikan.

TÃ« gjitha transakcionet bankare tÃ« pagesÃ«s janÃ« bÃ«rÃ« drejt-pÃ«rdrejt mes UNESCO-sÃ« dhe NN "El Com"-it.

Natyrish qÃ« kÃ«to mjete ishin tÃ« pamjaftueshme pÃ«r restaurimin e tÃ«rÃ«sishÃ«m tÃ« hamamit kÃ«shtu qÃ« punimet janÃ« ndarÃ« nÃ« faza.

Duke dhÃ«nÃ« prioritet eliminimit tÃ« rrezikut mÃ« tÃ« madh qÃ« kanosej ndÃ«rtesÃ«s, pÃ«rfaqsuesi i UNESCO-sÃ« nÃ« konsultim me arkitektÃ«t e QRTK-sÃ« nÃ« Prizren, ka hartuar planin pÃ«r zbatimin e punimeve pÃ«r fazÃ«n e parÃ« duke pasur parasysh shumÃ«n e mjeteve qÃ« janÃ« nÃ« dispozicion.

GjatÃ« hartimit tÃ« projektit pÃ«r restaurim si konsulent kemi pasur Prof. Dr. Zeynep Ahunbay eksperte e njohur ndÃ«rkombÃ«tarisht pÃ«r arkitekturÃ«n e periudhÃ«s Osmane.

NÃ« projekt Ã«shtÃ« marr parasysh se mund tÃ« dalin punÃ« tÃ« pa parapara qÃ« Ã«shtÃ« njÃ« fenomen i zakonshÃ«m kur bÃ«het fjalÃ« pÃ«r plane restaurimi-konservimi apo gÃ«rmimi.

Disa nga kÃ«to "parashikime" Ã«shtÃ« pÃ«rmendur nÃ« projektin e restaurimit (psh. qemeri i pjesÃ«s sÃ« vaktÃ« tÃ« pjesÃ«s pÃ«r meshkuj,etj.), por megjithatÃ« nuk mund tÃ« dihet sigurtÃ« derisa nuk filluan punimet.

Po ashtu duhet cekur se nÃ« parim dhe Ã§do herÃ« "projekti i restaurimit pÃ«rfundon kur pÃ«rfundojnÃ« punimet e restaurimit", andaj ndryshimet qÃ« mund paraqiten gjatÃ« restaurimit bazuar nÃ« fakte qÃ« zbulohen gjatÃ« punÃ«s Ã«shtÃ« shumÃ« normale. Duke mos dashur tÃ« thellohemi nÃ« pÃ«rkufizimet e restaurimit, konservimit, rehabilitimit,etj. vetÃ«m duhet theksuar se gjatÃ« restaurimit prioritet ka orgjinaliteti ndaj falsifikimit, gjithnjÃ« kur bÃ«het fjalÃ« pÃ«r renovime (falsifikime) tÃ« bÃ«ra vonÃ«.

Pra kÃ«tu nuk bÃ«n pjesÃ« fazat e ndÃ«rhyrjeve qÃ« ka pasur monumenti nÃ« shekujt e kaluar. KÃ«shtu Ã«shtÃ« edhe me rastin e hamamit tÃ« Gazi Mehmed PashÃ«s.

GjatÃ« punimeve renovuese qÃ« Ã«shtÃ« bÃ«rÃ« kÃ«tij monumenti mes dy LuftÃ«rave BotÃ«rore, e sidomos gjatÃ« restaurimit tÃ« viteve 1960/75, janÃ« bÃ«rÃ« rindÃ«rtime tÃ« kubeve, qemerÃ«ve, tamburÃ«ve dhe nivelizimi i Ã§atisÃ« duke mbushur dhe ngarkuar konstruksionin e monumentit vetÃ«m e vetÃ«m pÃ«r tÃ« fituar ramje mÃ« tÃ« madhe me Ã§rast janÃ« mbyllur mÃ« se 65vrima pÃ«r ndriÃ§im. Andaj pamja "orgjinale" e hamamit nÃ« fakt Ã«shtÃ« pamja e formÃ«suar dhe prezentuar publikut pas restaurimit tÃ« viteve 1960/75 dhe nuk Ã«shtÃ« bazuar nÃ« fakte.

Se hamami ka qenÃ« i suvatosur shihet edhe nga fotografitÃ« e vjetra, por me rÃ«ndÃ«si Ã«shtÃ« se kjo Ã«shtÃ« vÃ«rtetuar edhe gjatÃ« hapjes sÃ« njÃ« sonde kontrolli nÃ« Ã§atinÃ« e hamamit.

GjatÃ« ndÃ«rtimit tÃ« hamameve zakonisht nuk Ã«shtÃ« dhÃ«nÃ« rÃ«ndÃ«si pamjes sÃ« jashtme, bile shpesh herÃ« kanÃ« qenÃ« tÃ« rrethuar me lokale ose ndÃ«rtesa tjera. Andaj kÃ«to ndÃ«rtesa kanÃ« qenÃ« tÃ« suvatosura me llaq horosan si hidroizolator i mirÃ«.

Kur muratimi i hamameve Ã«shtÃ« bÃ«rÃ« me blloqe gurÃ«sh dhe ndÃ«rmjet tyre janÃ« vendosur njÃ«, dy ose mÃ« tepÃ«r reshta tullash (stili "klausonazh") ato shpesh herÃ« nuk janÃ« suvatosur pasi vet pamja e ndÃ«rtimit ka qenÃ« si njÃ« lloj muri dekorativ.

NÃ« rastin e hamamit tÃ« Gazi Mehmed PashÃ«s nuk bÃ«het fjalÃ« pÃ«r ndÃ«rtim me teknikÃ« "klausonazhÃ«" si murÃ« dekorativ, por me ndÃ«rtim me gurÃ« tÃ« ndryshÃ«m dhe ka qenÃ« e suvatosur dhe e rrethuar me lokale.

Deri nÃ« vitin 1965 derisa nuk bÃ«het rrÃ«nimi i lokaleve pÃ«rreth hamamit, ndÃ«rtesa e hamamit ka qenÃ« jashtÃ« shiqimit tÃ« popullatÃ«s andaj edhe nuk dihej edhe pamja burimore e tij. Kur Ã«shtÃ« bÃ«rÃ« restaurimi i hamamit dhe Ã«shtÃ« bÃ«rÃ« rrÃ«nimi i lokaleve, atÃ«herÃ« popullata ka parÃ« pamjen e restauruar e jo pamjen burimore.

NÃ« fund, suvatimi i tambureve me llaq horosan Ã«shtÃ« bÃ«rÃ« nÃ« bazÃ« tÃ« gjetjeve orgjinale nÃ« vend (por edhe fotove), por edhe pÃ«r shkaqe praktike-sigurie nga lagÃ«shtia qÃ« tullat nuk janÃ« rezistenete ndaj kushteve atmosferike Ã«shtÃ« marrÃ« vendimi nÃ« konsultim me Prof. Dr. Zeynep Ahunbay si mbikqyrÃ«se e punimeve nga ana e UNESCO-sÃ«.

Po ashtu duhet theksuar se nÃ« restaurim nuk ka vend pÃ«r termin"po mÃ« pÃ«lqen, ose jo", por a Ã«shtÃ« nÃ« pÃ«rputhje me orgjinalin edhe pse ajo mund tÃ« mos duket mirÃ«. KÃ«shtu u bÃ« edhe me rastin e kroit tÃ« "shadrvanit" ku pati reagim nga njÃ« pjesÃ« e banorÃ«ve gjoja se po shkatÃ«rohet orgjinaliteti i kroit, e qÃ« nÃ« fakt ajo ishte njÃ« gyp kanalizimi prej azbesti tÃ« vendosur nÃ« vitin 1967.(sic) /Telegrafi/

ogin

rkitektët

rodukte

Dino Qeramika

dërtimtarët

rtistët

ajmet më të lexuara

Fillon projektimi i AutostradÃ«s sÃ« Dukagjinit

Ministri i InfrastrukturÃ«s, Pal Lekaj, sot nÃ«nshkroi kontratÃ«n pÃ«r hartimin e projektit zbatues pÃ«r ndÃ«rtimin e autostradÃ«s Istog â€“ PejÃ« â€“ DeÃ§an â€“ GjakovÃ« â€“ Prizren, nÃ« gjatÃ«si 91 kilometra.

Top 10 softuerÃ«t e arkitekturÃ«s dhe inxhinierisÃ«

ArkitektÃ«ve, inxhinierÃ«ve dhe dizajnerÃ«ve tÃ« ndryshÃ«m tashmÃ« puna u Ã«shtÃ« lehtÃ«suar. Ky lehtÃ«sim vjen si pasojÃ« e pÃ«rdorimit tÃ« softuerÃ«ve tÃ« modelimit 3D, qÃ« mundÃ«sojnÃ« krijimin e njÃ« pÃ«rmbledhje tÃ« njÃ« ndÃ«rtese ose paraqitjen e shpejtÃ« tÃ« ideve tÃ« reja tÃ« projektimit.

Arkitektura nuk Ã«shtÃ« veÃ§ profesion, por Ã«shtÃ« edhe mision

Profesori i ArkitekturÃ«s nÃ« Fakultetin e NdÃ«rtimtarisÃ« dhe ArkitekturÃ«s tÃ« Universitetit tÃ« PrishtinÃ«s, Xhelal LlonÃ§ari, ka thÃ«nÃ« pÃ«r NdÃ«rtimi.info se arkitektura nuk Ã«shtÃ« vetÃ«m profesion â€“ porse Ã«shtÃ« edhe mision.